موریانه و پراکندگی آن در زمین

موریانه، به گروهی از حشرات از دسته ایزوپتراها که از مواد سلولزی تغذیه می کنند، اطلاق می شود.

سیستم اجتماعی زندگی موریانه ها، به صورت قابل توجهی با مورچه ها و زنبورها مطابقت دارد.  این سیستم به طور کاملاً مستقل تکامل یافته است.

برخلاف باور عموم، موریانه ها ارتباط نزدیکی با مورچه ها ندارند. با این وجود به موریانه ها مورچه سفید نیز گفته می شود. مطالعات فیلوژنتیک نشان داده است که نزدیکترین حشره به موریانه ها، سوسک ها هستند. بر این اساس گاهی موریانه ها را در رسته دیکتیوپترا، نیز دسته بندی می کنند.

ویژگی های عمومی موریانه ها:

توزیع و فراوانی

موریانه ها که بیش از 2750 گونه دارند، به طور گسترده ای در جهان توزیع شده اند. این حشرات به طور ویژه در مناطق گرمسیری قادر به ادامه حیات هستند و در بیش از دو سوم کره زمین گسترده شده اند.  بیشترین تعداد موریانه از نظر جمعیت و تنوع گونه، در جنگل های پرباران گرمسیری زندگی می کنند.

پراکندگی موریانه ها در جهان:

1. موریانه ها در قاره آمریکا

در آمریکای شمالی، موریانه ها بیشتر در مناطق ساحلی اقیانوس آرام نظیر شمال ونکوور، بریتیش کلمبیا و ماین دیده می شوند. در شرق کانادا و در سواحل اقیانوس اطلس نیز جمعیت موریانه ها بسیار فراوان است.

2. موریانه ها در اروپا

در اروپا توزیع گونه های شناخته شده موریانه ها عمدتاً در بخش های ساحلی مدیترانه تمرکز دارند. پراکندگی ایم حشرات در شمال اروپا نیز تا سواحل اقیانوس اطلس در فرانسه ادامه می یابد.

 اگرچه یک گونه خاص موریانه با نام رتیکولیترمس فلاویپس، در شمال هامبورگ در آلمان وجود دارد اما موریانه های اروپایی به طور طبیعی در بریتانیا، اسکاندیناوی، سوئیس، آلمان همچنین در شمال روسیه یافت نمی شوند.

3. موریانه ها در آسیا

آسیا نیز از گزند موریانه ها در امان نمانده است. موریانه ها در این قاره پهناور نیز در مناطق ساحلی اقیانوس آرام، اطلس و هند به شدت گسترش دارند. شمال کره جنوبی، چین و شمال ژاپن، هند و ایران بخش هایی از آسیا با شیوع گسترده موریانه ها هستند.

کشور ایران به دلیل آب هوای گرمی که دارد میزبان خوبی برای موریانه های خرابکار است. این حشرات در قسمت هایی از کشور ما که مشرف به دریا هستند و آب و هوای گرمسیری دارند به وفور یافت می شوند.

نواحی شمالی کشور که در مجاورت دریای خزر قرار گرفته و از لحاظ پوشش جنگلی غنی است، مکانی ایده آلی برای ساخت کلونی و گسترش جمعیت موریانه ها می باشد.

بخش های جنوبی ایران نیز به دلیل همجواری با آب های خلیج فارس، مستعد تهاجم آفت موریانه می باشد. این موارد سبب شده استان هایی نظیر خوزستان، مازندران، گیلان و گلستان همه ساله خسرات زیادی را که ناشی از تهاجم موریانه هاست، متحمل شوند.

4. موریانه ها در سایر نقاط جهان

در منطقه آفریقای جنوبی، استرالیا، تاسمانی و نیوزلند نیز موریانه ها جزء گونه های رایج به شمار می روند.

انتقال موریانه ها از جایی به جای دیگر:

علاوه بر مناطقی که به عنوان زیستگاه های طبیعی موریانه های نام برده شد؛ بسیاری از گونه های موریانه نیز سهواً توسط انسان از زیستگاه های بومی خود، به مناطق دیگر جهان منتقل می شوند.

 موریانه هایی به ویژه از گونه های کریپتوترم و کوپتوترم، می توانند به طور تصادفی از طریق کالاهای چوبی نظیر جعبه ها، چوب به کار رفته در قایق ها، الوار و مبلمان به سایر نقاط جهان منتقل شوند.

این قبیل موریانه ها به عنوان مثال گونه کریپتوترم، که به موریانه های چوب خشک شهرت دارند، در کلونی های کوچک در داخل چوب زندگی می کنند و قادر به تحمل خشکی برای مدت طولانی هستند. در نتیجه می توانند در چوب و مبلمان زنده بمانند و به راحتی مسافت های طولانی را از طریق این وسایل طی کنند.

موریانه های کوپتوترم:

موریانه های کوپتوترم که از اعضای خانواده رینوترمیتیدا هستند، نیاز به دسترسی به رطوبت دارند و نمی توانند مدت طولانی در شرایط خشک دوام بیاورند.

کوپتوترم فورموسانوس ها، که بومی آسیا هستند و به طور گسترده در ژاپن، تایوان و جنوب چین وجود دارند، به سریلانکا، جزایر اقیانوس آرام، شرق و جنوب آفریقا، هاوایی، کالیفرنیا و جنوب ایالات متحده منتقل شده اند.

کوپتوترم فورموسانوس ها گونه دیگری از موریانه ها هستند که به عنوان گونه بومی ایالات متحده شناخته می شدند. این گونه از موریانه ها تا زمانی که یک منبع رطوبت دسترسی داشته باشند، می توانند بدون تماس مستقیم با خاک، زنده بمانند.

این حشرات، کلونی های خود را در قسمت های بالایی ساختمان ها و در ارتفاع می سازند و از نشتی های کوچک پشت بام خانه ها به عنوان منبع رطوبت استفاده می کنند. گزارشات ثبت شده در رابطه با زیستگاه اولیه این گونه از موریانه ها نشان می دهد که از گلخانه های کاخ سلطنتی در وین منشاء گرفته اند.

در واقع این موریانه ها احتمالاً از طریق کانتینرهای چوبی حامل گیاهان تزئینی به آمریکای شمالی و سایر نقاط دنیا منتقل شده اند.

تمامی این موارد حاکی از آن است که موریانه ها در زیستگاه هایی به جز محل زندگی اصلی خود نیز قادر به بقاء و ادامه حیات هستند و قابلیت تطبیق پذیری بالایی دارند.

موریانه های آفت و خسارات ناشی از آن ها:

اگرچه تنها حدود 10 درصد از 2750 گونه موریانه شناخته شده، به عنوان آفات شناخته می شوند، اما نباید این نکته را نادیده گرفت که بسیاری از موارد تهاجم موریانه ها باعث بروز خسارت های شدیدی می شود که غیر قابل جبران و یا بسیار پرهزینه است.

برای کنترل مؤثر تهاجم موریانه ها، تعیین اینکه آیا این آفات از نوع گونه زیر زمینی هستند یا از نوع موریانه هایی که در چوب زندگی می کنند، ضروری است. زیرا روش های مقابله با هر یک از انواع گونه های موریانه، متفاوت است.

مبارزه با موریانه های زیرزمینی:

موریانه های زیر زمینی برای زنده ماندن به رطوبت خاک وابسته هستند و به طور معمول از طریق فونداسیون خانه ها خود را به بخش های چوبی موجود در سازه، یا اشیاء چوبی موجود در منزل، می رسانند.

یکی از رایجترین ترین روش های کنترل موریانه ها، حفر گودال کم عمق در اطراف سازه و پر کردن آن با سموم مختص کشتن و دفع موریانه ها و پوشاندن آن با خاک است. همچنین ریختن این سموم درون و اطراف ترک و شکاف های موجود در فونداسیون خانه ها می تواند برای پیشگیری از تهاجم موریانه ها مفید باشد.

متدهای پیشگیری از موریانه های زیرزمینی:

پیشرفت های اخیر در زمینه مبارزه با تهاجم موریانه ها منجر به ایجاد ایستگاه های پایش دائمی موریانه در فونداسیون ها شده است.

زمانی که موریانه ای در ایستگاه کشف می شود، "طعمه" چوبی موجود در این ایستگاه، با ماده سلولزی حاوی مهار کننده کیتینی، جایگزین می شود. این ماده توسط کارگران جستجوگر غذا، مصرف شده و برای تغذیه سایر اعضاء به کلونی برده می شود.

کیتین، شکل گیری طبیعی اسکلت کارگران را مختل کرده و در نهایت باعث مرگ کارگران و بقیه کلونی می شود.

شیوه های ساخت و طراحی مناسب نیز  می تواند از ورود اولیه موریانه های زیر زمینی به داخل ساختمان جلوگیری کنند. به عنوان مثال استفاده از مصالح مناسب نظیر چوب تحت فشار، بلوک های بتونی در پی و فونداسیون های بتونی تقویت شده، با حداقل ضخامت 15.2 سانتی متر که هیچ گونه ترکی ندارد و در بخش خارجی با هیچ نوع چوبی در تماس نیست، همچنین حذف چوب و ضایعات سلولزی از اطراف ساختمان، همگی از موارد کمک کننده به کاهش جمعیت موریانه ها هستند.

پشگیری از موریانه های چوب خشک:

موریانه های چوب خشک، در چوب هایی که از آن تغذیه می کنند لانه می سازند. راه ورود این قبیل موریانه ها به چوب، از طریق خاک نیست و از آنجا که کلونی هایشان درون چوب است، کنترل آن ها کار دشواری است.

اقدامات پیشگیرانه در برابر این قبیل موریانه ها، شامل استفاده از مواد شیمیایی برای محافظت از مصالح چوبی ساختمان ها می باشد.

استفاده از رنگ یا دیگر مواد بادوام برای آب بندی ترک های موجود در سطوح چوبی همچنین ایجاد دود و بخار، از جمله مؤثرترین روش های دفع تهاجم موریانه های چوب خشک هستند.

روش دیگری که در از بین بردن موریانه های چوب خشک کاربرد دارد، ریختن سم موریانه کش در سوراخ های کوچکی است که در چوب های مورد تهاجم این حشرات حفر شده اند.

 

 

خرید سم موریانه کش ترمیدور

نحوه خرید سم موریانه را در این صفحه میتوانید مطالعه کنید